De verspreiding van exotische rivierkreeften in Nederland gaat gestaag door. Sinds jaar en dag zet ATKB zich in om de opmars van de exotische rivierkreeft en de negatieve impact van deze dieren tegen te gaan. Door onze jarenlange ervaring is onze “toolbox exotische rivierkreeften” inmiddels goed gevuld. In dit artikel werpen we een blik in onze kreeftentoolbox met onderzoekstechnieken en innovaties.
Inventarisatie exotische rivierkreeften
Om inzicht te krijgen in de verspreiding van rivierkreeften en de omvang van de problematiek, voert ATKB jaarlijks verschillende kreefteninventarisaties uit voor diverse waterschappen en gemeenten. Deze inventarisaties geven inzicht in de verspreiding en het voorkomen van de verschillende soorten rivierkreeften. We vergelijken deze data met honderden andere inventarisaties, waardoor we op basis van de hoeveelheid vangst een inschatting kunnen maken van de omvang en de mogelijke impact van de populaties.
Populatieonderzoek
In bepaalde situaties is het wenselijk om een zo betrouwbaar mogelijk beeld te krijgen van de omvang van de kreeftenpopulaties. Het uitvoeren van een merk-terugvangstonderzoek is de geijkte methode hiervoor. Voor kreeften is dit erg complex. Sinds 2009 ontwikkelen we deze methode door. Inmiddels zijn we in staat om de populatieomvang te berekenen in alle afgesloten wateren.
Wegvangen van rivierkreeften
Sinds 2020 voeren we samen met verschillende beroepsvissers diverse pilotonderzoeken uit naar de haalbaarheid van het wegvangen van rivierkreeften en de toepasbaarheid van deze maatregel. In middelgrote wateren (<10 ha) is gebleken dat het haalbaar is om 80-90% van de kreeftenpopulatie binnen één groeiseizoen te reduceren. Momenteel lopen er diverse onderzoeken naar de duurzaamheid en effectiviteit van deze maatregel. Ook voeren we meerdere onderzoeken uit waarbij we kijken of aanvullende maatregelen, zoals de inrichting van de systemen en het stimuleren van predatoren, helpen om de negatieve effecten van de rivierkreeften te beperken.
Vangtuigontwikkeling
Sinds de start van de eerste projecten in 2018 ontwikkelen we de vangtuigen en technieken continu. Dit doen we vooral om de efficiëntie te vergroten en de bijvangst te verminderen. Inmiddels kunnen we de bijvangst uit de vangtuigen te weren. Mocht toch bijvangst in de vangtuigen weten te komen, dan kan deze makkelijk ontsnappen. Qua efficiëntie zijn ook grote stappen gezet. De inspanning per kilo gevangen kreeft is inmiddels gedaald met 60%. Met de kreeftencollector hebben we een tijdsreductie van 90% weten te behalen.
Twee voorbeelden van de belangrijkste innovaties van ATKB:
Kreeftengoot
Er zijn locaties waar kreeften nog niet voorkomen of waar ze actief weggevangen zijn. Dat wil men zo houden. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat kreeften vanuit omringende wateren zich niet opnieuw op deze locaties vestigen. In die situaties zetten we de kreeftengoot in. De kreeftengoot is een wering/passief vangtuig dat over de hele breedte van een watergang wordt geplaatst. De verplaatsende kreeften komen deze goot tegen en vallen via de sleuf in de kreeftengoot. Eenmaal in de kreeftengoot leiden we de kreeften uit het vangmiddel naar een opvangbak. De opvangbak is eenvoudig te legen. Door het ontwerp is er geen bijvangst.
Schematische weergave kreeftengoot. De kreeften worden vanuit de goot naar de opvangbak begeleid. ©ATKB
Kreeftencollector
Sinds 2021 ontwikkelt ATKB de kreeftencollector die helpt bij het efficiënt en duurzaam beheersen van kreeftenpopulaties. Het collectorsysteem bestaat uit een stelsel van onderling gekoppelde vangtuigen. De kreeften worden, zonder bijvangst, in verschillende vangtuigen gevangen en naar een centrale opvang locatie geleid. Door het legen van de opvangbakken wordt de vangst verzameld en uit het water verwijderd. Het is dus niet nodig om alle vangtuigen te legen. Per kreeftencollector kunnen kreeften uit 300 meter watergang worden verzameld. Dat zorgt voor een grote inspanningsverlichting bij het ophalen van de vangst. Daarnaast heeft de kreeftencollector weinig onderhoud nodig.
Schematische weergave kreeftencollector. De kreeften worden vanuit de vangtuigen begeleid naar de opvangbak. ©ATKB
De kreeftencollector is een geschikt vangmiddel om een reeds verlaagde of van nature laag kreeftenbestand op een arbeidsextensieve manier op een laag niveau te houden.
Inzet van onze expertise
Met al deze facetten in onze toolbox 'exotische rivierkreeften dragen we bij aan het beheersbaar maken en houden van de effecten van exotische rivierkreeften. ATKB heeft veel expertise op het gebied van de exotische rivierkreeften in huis. Deze kennis zetten we graag in om gemeenten en water- en gebiedsbeheerders te adviseren over invasieve rivierkreeften.
Meer weten over onderzoek of bestrijding van exotische rivierkreeften? Onze kreeftendeskundigen staan u graag te woord via info@at-kb.nl of 088-1153200.
